Het is een bijzondere hobby, roleplayinggames. Het is niet makkelijk met iets te vergelijken, hoewel bordspellen in de buurt komen. Roleplayinggames zijn een eigen genre, met talloze soorten en maten. Daarom verdient het wel een uitleg! Hier vind je uitleg over wat roleplayinggames precies zijn, hoe ze in hun werk gaan en wat er allemaal bij komt kijken.
Hoewel sommige videogames ook onder de noemer RPG vallen (zoals Skyrim of Final Fantasy), wordt met ‘RPG’ hier altijd de fysieke soort bedoeld, zoals Dungeons & Dragons.
Uitleg in het kort Een roleplayinggame is een coöperatief spel waarbij spelers samenwerken in een verhaal. Spelers vervullen de rol van een karakter in de wereld. Karakters krijgen vaak een eigen persoonlijkheid en speciale vaardigheden zoals vechten of overleven in de wildernis. De Gamemaster (ofwel: spelleider) speelt de wereld en is ook de verteller en scheidsrechter. Het avontuur begint (en eindigt) bij de Gamemaster, die samenwerkt met de spelers om het leukst mogelijke verhaal te maken. Wanneer de resultaten van een actie onzeker zijn, worden dobbelstenen gerold en bepaalt de Gamemaster de uitkomst. Hierbij assisteren RPG-boeken vaak met richtlijnen en regels, hoewel deze zelden bindend zijn. Over het algemeen worden roleplayinggames in sessies van 3 tot 4 uur gespeeld, met een sessie per één of twee weken, afhankelijk van de spelers.
De basis van RPG’s
De meeste RPG’s beginnen aan een tafel met een groep spelers, net zoals bordspellen (Tegenwoordig is het ook mogelijk om online te spelen. Lees hier meer). In het midden liggen meestal snacks, dobbelstenen of een kaart voor tekeningen en gevechten. Er is meestal een regelboek bij de hand, voor het geval dat iemand iets moet opzoeken.
Één persoon is de Gamemaster en kent het verhaal, de wereld en natuurlijk de antwoorden van alle puzzels. De meeste Gamemasters houden notities bij op een laptop of papier. De overige spelers hebben een karakterblad met hun eigen karakter. Hierop staan hun statistieken zoals hun kracht, behendigheid maar ook hun wapens en persoonlijkheid.
Nu begint het. Er komt een introductie van het verhaal of waar iedereen de vorige keer was gebleven. De Gamemaster beschrijft omgeving van de karakters en dingen die gaande zijn. Daarmee kunnen de spelers beslissen wat ze willen doen.
Acties en gevolgen
Wanneer een speler iets wilt doen, bijvoorbeeld tegen iemand praten of met iemand vechten, dan geeft de speler dat aan bij de Gamemaster. De Gamemaster zal hierop reageren met een passende consequentie. Als een speler een persoon aanspreekt, dan zal de Gamemaster die persoon roleplayen en het gesprek aangaan.
Het kan ook zijn dat de Gamemaster zegt dat je met een dobbelsteen moet rollen om te bepalen hoe goed of slecht een gekozen actie verloopt. Soms zijn er voorgeschreven regels en soms niet. Uiteindelijk oordeelt de Gamemaster wat er gebeurt (en vaak is dat de grappigste of leukste optie).
Soms willen spelers per se dat bloeddorstige monster aaien, hoe gevaarlijk de Gamemaster het beest ook beschrijft. Andere keren weten de spelers juist een puzzel op te lossen op een manier die de Gamemaster niet had voorzien. Door dit systeem van actie -> gevolg -> actie -> gevolg ontstaat er een uniek verhaal vol samenwerking en chaos. Dat maakt RPG’s uniek.
Regels
In een RPG zijn je opties eindeloos. Toch zijn er regels om structuur aan het spel te geven. Sommige zitten vol met gedetailleerde instructies terwijl andere slechts een paar richtlijnen geven. Vaak is één boek aan tafel al genoeg om te kunnen spelen. De meeste regelboeken bevatten het volgende:
- Uitleg over het spel, en hoe je het speelt (belangrijk, want ieder systeem is anders)
- Regels over het maken van karakters
- Regels over wat je wel én niet kan doen
- Optionele regels, monsters, voorwerpen en meer.
Het is natuurlijk erg handig om de regels van het systeem te kennen, voor zowel de spelers als de Gamemaster. Daarmee voorkom je dat er tijdens het spel veel moet worden opgezocht. Het is echter niet nodig om de regels exact na te leven. Het zijn eigenlijk richtlijnen. Iedere groep kan voor zichzelf bepalen hoe ermee word omgegaan, en misschien wat eigen huisregels toevoegen.
Het is heel gebruikelijk om foutjes te maken en regels te vergeten. Ze zijn natuurlijk niet allemaal perfect te onthouden. Communicatie is daarom erg belangrijk. Wees niet bang om iets te vragen, op te zoeken of te verzinnen als niemand het antwoord weet. De Gamemaster heeft hierbij het laatste woord als scheidsrechter. Pas daarom goed op met het mixen van mysterieuze drankjes en het worstelen met wezens van andere werelden. Wie weet wat er kan gebeuren…
Huisregels
Veel groepen gebruiken wel eens huisregels. Ben je bekend met de regels en zie je een verbeterpunt? Overleg met je groep over een mogelijke huisregel.
Roleplay
Meestal bepaalt men acties door te roleplayen. In de meeste RPG-systemen maken spelers karakters met een persoonlijkheid, vaardigheden en zelfs een eigen doel in de wereld. Een heldhaftig karakter zal misschien iemand uit een gevaarlijke situatie redden, terwijl een ander eerst overweegt of er een beloning van zal komen. De speler bepaalt wat het karakter doet en zegt, binnen de limieten van het karakter.
Einde van het spel
Bij veel spellen is het afgelopen zodra je hebt gewonnen. Je wint Monopoly als de rest heeft verloren. Je wint Yahtzee als je alle vakjes hebt ingevuld. Voor RPG’s werkt het erg anders.
Het draait bij RPG’s namelijk niet om het winnen of verliezen. Het gaat om het avontuur dat je samen beleeft en de groei die je (karakter) doormaakt. Het spel eindigt meestal aan de hand van een laatste strijd voor de epische conclusie van het verhaal. Al die speeluren hebben geleid naar hét moment waarin het lot van de spelers en het verhaal worden bepaald. Heldhaftige winst of bitter verlies, dat is het einde. Meestal is er achteraf een epiloog van de Gamemaster, om het verhaal mooi af te sluiten. Het lot van de karakters wordt ook beschreven, door de Gamemaster of door de spelers zelf.
Kort gezegd is er bij RPG’s niet écht sprake van winnen of verliezen, maar je hebt altijd gewonnen als je met je vrienden een avontuur hebt beleefd, vol grappige, spannende en mooie momenten.
Voorbeeld
Gamemaster: Oké, jullie hebben de vorige keer gehoord dat er een monster in het nabijgelegen bos zwierf. De wachtmeester heeft een grote beloning uitgeloofd voor de mensen die het beest weten uit te schakelen. Jullie hebben hem gesproken en zijn contract aangenomen. Jullie waren ook net vertrokken uit de stad. Wat willen jullie doen? Speler 1: Is het al donker? Anders wil ik namelijk zoeken naar sporen van het beest. Gamemaster: Jullie zijn waarschijnlijk ergens in de ochtend vertrokken, dus rol maar 'Survival'. Speler 2: Wacht, ik kan helpen met mijn ability 'Expert Tracker'. Je krijgt een extra dobbelsteen. Speler 1: Dank je, dat kan ik goed gebruiken. *Rolt dobbelstenen* Speler 1: Ik heb 17 gerold. Gamemaster: Je zoekt een tijd aan de rand van de wildernis naar sporen van het monster. Hoewel de stadswachters niks hebben kunnen vinden, zie jij al gauw een onheilspellend teken. Een bijna onzichtbaar pad van gebroken taken en bladeren. Speler 1: "Hey jongens, ik heb hier iets gevonden." Ik volg het pad en gebaar naar de rest om mij te volgen. Gamemaster: Jullie verlaten de veiligheid van de beschaving en volgen de sporen dieper het woud in. Ze zijn vers. Voor een tijdje lijkt het alsof je je doelwit op de hielen zit, tot jullie opeens op een open plek aankomen. Aan de platgestampte planten en vreemde geur is te zien dat het beest hier langs kwam, maar de sporen zijn verdwenen. Op dat moment merken jullie dat het opeens erg stil is... té stil. Rol initiatief!