De verhalen waar we in TTRPG’s onze karakters instorten, kunnen overal over gaan. Van hele luchtige thema’s tot best wel zware onderwerpen. En waar het voor de karakters misschien best een beetje spannend mag worden of misschien zelfs ongemakkelijk, wil je ervoor zorgen dat de spelers een goede sessie beleven. Een veilige omgeving waarin je vrij kunt spelen en samen op ontdekkingstocht kunt gaan. Om ervoor te zorgen dat iedereen het naar z’n zin heeft en zich niet ongemakkelijk voelt bij een bepaald onderwerp, zijn er safety tools ontwikkeld. Dit zijn technieken die je als speler of GM de mogelijkheid geven om het verhaal een andere kant op te bewegen wanneer je merkt dat de verbeelding en de realiteit iets te dicht bij elkaar komen te liggen en het ongemakkelijk, of zelfs onveilig, begint te voelen. Dit begint bij communicatie.
Communicatie
Waar grenzen liggen of welke onderwerpen beter niet ter sprake kunnen komen, is voor iedere persoon anders. Door met elkaar hierover te praten tijdens een sessie 0 kunnen al veel misverstanden voorkomen worden. Verwachtingsmanagement is hierin heel belangrijk. Als de ene speler een heel luchtig spel wil spelen terwijl de GM een psychologisch horrorverhaal heeft voorbereid, kan dat invloed hebben op het spelplezier van de hele tafel. Bespreek daarom van tevoren met elkaar wat jullie verwachten van het spel en welke kant jullie hopen dat het opgaat. Bij zowel een campagne als een one shot kan kijken naar elkaars communicatie- en speelstijlen heel veel misverstanden en ander leed voorkomen.
Safety tools
Laten we vooropstellen: safety tools zijn geen wondermiddel. Er kan altijd onenigheid aan tafel ontstaan of er kunnen onderwerpen naar boven komen waar iemand het niet mee eens is. Met de volgende technieken kun je proberen een draai te geven aan de situatie, waardoor het voor iedere speler (en ja, de GM is ook een speler) leuk blijft en je een goed gevoel overhoudt aan de sessie(s).
Vooraf
Zoals hierboven al benoemd, kun je in een sessie 0 al een goede stap zetten. Maar ook als je een one shot speelt, kun je altijd van tevoren contact hebben over de onderwerpen die mogelijk op tafel komen. Als GM kun je, als je al een verhaal hebt voorbereid, werken met trigger of content warnings. Je geeft dan van tevoren aan welke grote thema’s of onderwerpen aan bod zullen komen die wellicht bij sommige spelers sterke emoties kunnen oproepen. Je kunt dan als speler zelf bepalen of dit het geschikte spel voor jou is of met de GM in overleg gaan over de mate waarin deze onderwerpen aan bod komen.
Een andere manier waarop je het over deze onderwerpen kunt hebben, zijn lines en veils. Lines zijn harde grenzen; onderwerpen die een speler of GM niet aan een tafel wil gebruiken en die ook door anderen niet besproken zullen/mogen worden. Veils zijn thema’s/gebeurtenissen die buiten beeld mogen gebeuren, maar niet of niet uitgebreid beschreven mogen worden. Vaak wordt fade to black gebruikt bij dit soort acties. Als je deze afspraken wilt vastleggen, zijn er formulieren ontwikkeld die terug te vinden zijn in de links aan het eind van dit artikel.
Tijdens het spelen
Hoeveel je ook van tevoren bespreekt, toch kan er zich tijdens het spelen een situatie voordoen waar een speler ongemakkelijk van wordt. Ook daarvoor zijn manieren bedacht om hier een draai aan te geven. Zo kun je een X-card gebruiken. Als een speler of GM deze kaart aanraakt (als die fysiek op tafel ligt) of via de chat gestuurd wordt (bij online spelen), maakt de GM meteen een einde aan de beschrijving of scène en stuurt deze het verhaal een andere richting op. Je hoeft niet uit te leggen waarom je de X-card aanraakt, het doen is voldoende om aan te geven dat het anders moet.
Je kunt ook vragen om een script change. Dit is een techniek, bedacht door Beau Jager Sheldon, die je controle geeft over de scène. Als je voelt dat een scène een kant opgaat waar je niet comfortabel mee bent, heb je drie opties. ‘Rewind’ brengt het verhaal terug naar een punt voordat het oncomfortabel werd. Het geeft de groep de optie om een andere weg te kiezen, zodat je niet op hetzelfde punt uitkomt. Met ‘Pause’ zet je het spel even stil en bespreek je met elkaar wat er moet veranderen aan deze scène om het wel leuk te maken voor iedereen. Bij ‘Fast Forward’ spoel je zogezegd de scène vooruit en ga je verder op een punt dat verderop in het verhaal ligt en neutraal aanvoelt.
Na de sessie
Het is altijd leuk om na een sessie met elkaar te kletsen over de avonturen die jullie personages beleefd hebben. Dit kan ook een goed moment zijn om te kijken naar wat je nu leuk vond (Roses) en wat je minder geslaagd vond (Thorns). Een andere manier van feedback geven, heet Stars & Wishes. Iedereen aan tafel heeft een ster om uit te delen aan een positief moment in de sessie. Dat kan een fantastisch roleplay moment zijn van een van de spelers, een mooie beschrijving van een GM of een punt in het verhaal waarop alles klopte. Het zou natuurlijk helemaal mooi zijn als het heel moeilijk is om te kiezen, want dat betekent namelijk dat je een hele toffe sessie gehad hebt. Daarna krijgt iedereen de kans om een wens uit te spreken voor volgende sessie(s). Wat hoop je dat je personage gaat meemaken? Waar hoop je dat het verhaal naartoe gaat? Wie hoop je tegen te komen? Welke spelregels hebben jullie nog nooit gebruikt, maar zou je wel graag eens terugzien in een sessie? Ook hiervoor geldt weer dat met elkaar communiceren over wat je van een spel, campagne of sessie verwacht, veel kan bijdragen aan het plezier van de spelers.
Handige links
Dit zijn nog enkele handige links waar één of meerdere technieken beschreven of verder uitgewerkt zijn:
Blog met beschrijvingen van verschillende safety tools
Beschrijvingen van verschillende safety tools
Verschillende safety tools in Google Drive
Consentformulieren Monte Cook Games
Stars & Wishes
Voor al deze systemen geldt: de GM is ook een speler aan tafel die een goede ervaring wil overhouden aan een sessie. Ook de GM kan aangeven dat ze bepaalde onderwerpen niet aan bod zullen laten komen in hun sessies of als spelers te ver gaan in hun beschrijvingen, kunnen zij net zo goed een X-card gebruiken.
Veel van deze technieken worden onbewust door veel spelersgroepen al gebruikt, maar soms kan het helpen om met elkaar iets langer hierbij stil te staan. Deze methodes kunnen dan een handvat bieden.