Vaesen

2024: 366 dagen, 52 weken, 4 seizoenen. En bijna zijn ze weer voorbij. Weer een volledige ronde rond de zon. Een moment voor reflectie. Al eerder zetten we een aantal scenario’s en TTRPG’s op een rijtje die gaan over winter, Kerst en het einde van het jaar. In het scenarioboek Seasons of Mystery voor de TTRPG Vaesen van de Scandinavische uitgever Free League gaan we een stap verder en worden de vier seizoenen als uitgangspunt genomen. Ieder jaargetij krijgt zijn eigen scenario en daarmee heb je een jaar lang speelplezier te pakken.

Vaesen is een folk horror TTRPG dat gebaseerd is op de illustraties van Johan Egerkrans. In deze RPG Spotlight kun je daar meer over lezen. Maar voor nu is het handig om te weten dat Vaesen je teleporteert naar het Scandinavië van de 19e eeuw. De Industriële Revolutie heeft het leven in Europa aanzienlijk veranderd. Waar eerst de mensen in harmonie leefden met de natuur en de bovennatuurlijke (en vaak onzichtbare) wezens daarin, geloven ze deze volksverhalen steeds minder en weten ze vaak nog maar weinig af van de gebruiken en tradities die ervoor zorgden dat vaesen en mensen vreedzaam naast elkaar bestonden. Een onverhoopte confrontatie met een wezen dat velen enkel uit sprookjes en volksverhalen kennen, kan ervoor zorgen dat je het Zicht krijgt om deze vaesen te zien. Een Society van deze personen met Zicht wordt ingeschakeld als er onverklaarbare dingen gebeuren en er gevaar dreigt voor de lokale bevolking. Maar ja, met welke vaesen heb je te maken? En hoe zorg je ervoor dat deze de mensen met rust laat, of andersom?

In Seasons of Mystery worden leden van de Society iedere keer opgeroepen om af te reizen naar een gebied dat te maken heeft met onverklaarbare gebeurtenissen, maar waarvan de Society denkt dat er vaesen bij betrokken zijn. En dus reizen leden af naar verschillende uithoeken van Scandinavië om onderzoek te doen en waar mogelijk de rust te laten terugkeren.

De mysteries die Free League zelf uitgeeft, zijn zeer gedetailleerd en geven een Gamemaster veel handvatten en lijntjes om de spelers door het verhaal te leiden. Vaak zijn er twee verhaallijnen die in het scenario lopen; eentje gerelateerd aan een vaesen, maar vaak loopt er een andere verhaallijn tussendoor die meer te maken heeft met de perikelen van mensen onderling. Via een countdown van gebeurtenissen kan een GM het tempo van de escalatie in het verhaal sturen en dus ook de lengte van het avontuur bepalen. Ook bieden de scenario’s goed uitgewerkte NPC’s en zijn er per scenario meerdere hand-outs in de vorm van brieven of boekfragmenten te vinden die de spelers hints geven over de vaesen waar ze mee te dealen hebben en hoe ze het beste kunnen omgaan daarmee.

Lente: A Dance With Death

We beginnen het boek met de lente; het seizoen waarin de natuur begint te ontluiken, de zon zich weer steeds vaker laat zien en de mensen de kou en het donker van zich afschudden om de eerste zonnestralen weer op te vangen. In A Dance With Death ontvangt de Society een brief van Swärds Jenny, de eigenaar van een boerderij in Mora Parish, die haar zorgen uit over een van de meisjes die op haar boerderij werkt die wakker geworden is aan de rand van het Siljan meer zonder te weten hoe ze daar terecht is gekomen. Nu ook nog twee koeien verdronken zijn in datzelfde meer en de hele situatie vreemd aanvoelt, vraagt ze om hulp bij de Society. De karakters van de spelers reizen naar de boerderij om erachter te komen wat er precies aan de hand is. Ze doen onderzoek op de boerderij en ondervragen de verschillende werkers op de boerderij. Langzamerhand komen ze erachter dat de mysterieuze muzikant wiens vioolklanken uitnodigen tot dansen wellicht wel meer weet. Komen ze op tijd achter de ware aard van deze muzikant of wacht er voor meerdere mensen op de boerderij een verschrikkelijke verdrinkingsdood?

Zomer: Fireheart

Het is warm deze zomer in Smolandia: hittegolven en bosbranden teisteren de omgeving en veroorzaken honger, armoede en massa-immigratie naar de Verenigde Staten. De Society wordt benaderd door Alfred Härenstam. Na de dood van zijn ouders wil ook hij Smolandia verlaten, maar zijn broer August wil de ijzerfabriek die ze samen runnen niet verkopen. Alfred vermoedt dat een predikant, genaamd Beata Gideonsdotter, hiermee te maken heeft en dat zij August in haar macht heeft. Als de leden van de Society afreizen naar deze broers, komen ze erachter dat er iets heel anders speelt en Augusts waanzinnigheid een veel angstaanjagendere oorzaak heeft. Eentje waardoor de Society-leden voor hele hete vuren komen te staan.

Herfst: The Devil In The Moor

Een wat treuriger scenario komen we tegen voor de herfst. De karakters reizen af naar een heidegebied dat wordt drooggelegd voor het creëren van landbouwgrond. Met stoommachines en een hoop kabaal heeft het bedrijf dat deze klus aangenomen heeft de regio overgenomen, tot ongenoegen van de lokale bevolking. Als er problemen ontstaan, schrijft de directeur de Society. Hij denkt namelijk dat zijn operatie geteisterd wordt door een duivel of ander kwaadaardig wezen. Wat daadwerkelijk aan de hand is, is een tragisch verhaal van een jonge vrouw en de persoonlijke tragedie die haar ten deel viel. Alleen als de onderzoekers erachter komen wat er zich precies heeft afgespeeld, zal er rustig doorgewerkt kunnen worden. Maar of dat het beste is voor dit gebied en de lokale bevolking, is ook aan de karakters om te bepalen.

Winter: A Winter’s Tale

Het laatste mysterie draait om het koude seizoen. De leden van de Society worden uitgenodigd door Count Constantine Constaninovich voor een geheime bijeenkomst over het bovennatuurlijke en alchemie. De reis naar de koude regio van Ingria, deel van het Finse gebied dat in die periode onder controle staat van Rusland, verloopt toch anders dan verwacht en de karakters zullen een veilig heenkomen moeten vinden voor Vader Winter zijn armen om hen heen slaat.

Een heel boek voor uitdagende, interessante en mogelijk dodelijke mysteriën die met hun mooie tekeningen en hand-outs een waar genoegen zijn om te spelen. Een mysterie kunnen spelen in het bijbehorende seizoen geeft nog een extra laag aan de ervaring. Dus veel plezier met dit eerste goede voornemen voor het nieuwe TTRPG-jaar: het runnen van alle scenario’s uit Seasons of Mystery.

Het is toch wel erg donker geworden in het moeras. Voor een land waar de zon in de zomer amper ondergaat, heb je in deze tijd van het jaar nog slechts een paar zonnestralen gezien deze dag. Het was misschien toch niet zo’n goed idee om in je eentje dat spoor te volgen. Opeens zie je een klein lampje net boven de grond verschijnen. Het lampje schommelt alsof iemand ermee een paar meter voor je uit loopt. “Ik wijs je de weg,” hoor je in je oor. Je kijkt om. Niemand natuurlijk. Die verdraaide Will o’Wisp ook. Volg je het of volg je het niet? Sommigen brengen je thuis, anderen brengen je verder weg dan ooit, naar een plek waar de zon nooit meer opkomt. Vertrouw je het lichtje voor je? Of keer je om de duisternis in?

Scandinavische folk horror

Vaesen teleporteert je naar het Scandinavië van de 19^e eeuw. De Industriële Revolutie heeft het leven in Europa aanzienlijk veranderd. Waar eerst de mensen in harmonie leefden met de natuur en de (soms bovennatuurlijke) wezens daarin, weten steeds minder mensen van de gebruiken en tradities af die ervoor zorgden dat vaesen en mensen vreedzaam naast elkaar bestonden. Dit zorgt voor wrijving en soms voor incidenten.

Er zijn een aantal mensen die om een mysterieuze reden het Zicht hebben gekregen om deze bovennatuurlijke wezens te zien. Deze reden is vaak een onverhoopte confrontatie met een wezen dat velen enkel uit sprookjes en volksverhalen kennen. De karakters die je speelt, zijn personen met Zicht die zich verenigd hebben in de Society. Zij worden aangeschreven als er onverklaarbare dingen gebeuren en er gevaar dreigt voor de lokale bevolking. Maar ja, met welke vaesen heb je te maken? En hoe zorg je ervoor dat deze het dorp met rust laat?

Mysteries

De avonturen die je karakter beleeft tijdens een sessie Vaesen heten mysteries. En mysteries zijn het wel degelijk. Vaak word je geroepen omdat er iemand verdwenen is, het graan bedorven raakte of wanneer er midden in de nacht angstaanjagende geluiden uit het bos komen. Aan jullie de taak om uit te zoeken welke vaesen hierachter zit en hoe je deze kunt verdrijven. Want deze wezen zijn te oud en te gevaarlijk om ze direct aan te vallen. Dus je moet op zoek naar hun zwakte, datgene dat ze niet prettig vinden of waar ze niet tegen kunnen. Dat kan variëren van christelijke symbolen of simpel water, tot het helpen vinden van iets waar de Vaesen naar op zoek is. Wat datgene is? Tja…

Aanwijzingen daarvoor zijn vaak te vinden op de plekken waar incidenten zich voor hebben gedaan, bij mensen die direct met de vaesen in aanraking zijn gekomen, al weten ze misschien niet helemaal waar ze mee te maken hebben gehad, of door onderzoek te doen in de bibliotheek van de Society waar de schaarse informatie die er is over vaesen opgeslagen ligt.

Year Zero Engine

Vaesen is een spel van Fria Legan/Free League en gebruikt hun Year Zero Engine-systeem. Op je character sheet vind je Skills en Attributes. Hoe meer punten je in de combinatie van Skills en Attributes hebt, hoe meer D6 je mag rollen. En hoe meer dobbelstenen je mag rollen, hoe groter de kans is dat minstens 1 van die dobbelstenen op een 6 uitkomt en dus een succes oplevert. Dit is de basis van het hele systeem, waarmee je clues kunt verzamelen, informatie kunt vragen of, als het nodig is, een aanval in te zetten.

Karakters maak je op basis van archetypes, zoals de Jager, de Geleerde of de Priester. Deze geven een indruk van de Skills en Attributes waar je beter in bent en geven suggesties voor je motivatie en het donkere geheim dat je met je meedraagt. Een andere factor die bepaalt hoeveel punten je mag verdelen onder de Skills en Attributes is je leeftijd. Een jonger karakter heeft misschien meer punten te verdelen in Attributes, maar heeft nog weinig ervaring opgedaan in Skills.

Vaesen zijn aparte wezens. Zij weten de mensen en hun omgeving te manipuleren en zijn vaak angstaanjagend om te zien. Een confrontatie met hen moet je niet licht nemen en kan je laten verstijven van angst. Niet heel handig als ze het net op je gemunt hebben.

Iets voor jou?

Hou je van het zoeken naar clues, van de dynamiek tussen de karakters en van het samen een mysterie oplossen, dan is Vaesen een spel dat je moet proberen. En mocht je niet zo geïnteresseerd zijn in de Scandinavische folklore, brengt Free League binnenkort (of snel als je de Kickstarter ondersteund hebt) een Engelse/Ierse setting uit waar leprechauns de boel flink op stelten kunnen zetten.

Tag: Vaesen

Een jaar vol mysterie – Seasons of Mystery